در کشور ما امروزه پيشرفت بسيار زيادي کرده است و زماني که زوجين براي درمان ناباروري مراجعه مي کنند
درابتدا بايد تمامي آزمايشات مربوطه انجام بگيرد و علت اصلي ناباروري در زوجين مشخص شود در نهايت شيوه
درماني مشخص براي آنها در نظر گرفته مي شود زيرا هر زوجي نياز هاي منحصر به فرد دارند و بايد روش
مناسبي به آنها پيشنهاد شود.
درمان ناباروري با روش IVF يکي از روش هايي بوده که درصد موفقيت آن بالاست
و براي اين امر شما در ابتدا بايد آگاهي لازم را داشته باشد .
درمان ناباروري با روش IVF چگونه انجام مي شود
در روشي به نام
روش IUI در ابتدا اسپرم هاي مرد تهيه مي شود و سپس اسپرم ها وارد رحم مي شود،اما در انجام آي وي اف
در محيط آزمايشگاه تخمک و اسپرم لقاح داده مي شوند و بعد از انجام لقاح درون رحم زن گذاشته مي شود .در مواردي که
رسيدن اسپرم به تخمک هموار نباشد بايد علت آن که معمولا بسته بودن لوله‌هاي رحمي، چسبندگي‌هاي حفره لگني،
تعداد کم اسپرم و تحرک پايين اسپرم مي باشد بررسي شود و در نهايت از IVF براي برطرف کردن اين مشکل استفاده مي شود .
درمان ناباروري با IVF به چه زوج هايي توصيه مي شود؟ و چه مراحلي را بايد زوجين سپري کنند؟
لقاح خارج از رحمي (IVF) ،درمان ناباروري با IVF که از آن با عنوان لقاح خارج رحمي نيز نام برده مي شود،
يکي از شيوه هاي درمان ناباروري مي باشد.
در اين شيوه لقاح خارج رحمي يا باروري در محيط آزمايشگاه انجام مي شود. اين روش در شرايطي که لوله هاي رحمي آسيب ديده باشند يا اختلال در عملکرد آنها مشاهده گردد از سوي پزشک متخصص ناباروري به بيمار توصيه مي گردد.
اين شيوه نه تنها در مورد زنان مبتلا به مشکلات و اختلالات تخمداني بلکه در برخي موارد درباره ناباروري هايي که مشکل از سمت جنس مذکر تشخيص داده شود به زوج‌ها توصيه مي گردد.
مراجعه کنندگاني که مشکلات پيشرفته تر و شديدتري دارند و يا اين که ساير روش هاي درماني گذشته موفقيت آميز نبوده است، قدم بعدي درمان، لقاح خارج رحمي (IVF) يا تشکيل آزمايشگاهي جنين است. تحريک تخمک گذاري درخانم با داروهاي بيشتر و با روش هاي پيچيده تر از IUI معمولا براي حدود شش هفته (حدود1?5 ماه) با کنترل هاي متعدد سونوگرافي جهت تنظيم دارو ها ادامه خواهد داشت تا مثل روش آي يو آي تخمدان ها به آمادگي مناسب برسند و در روز مناسب زوجين به اتفاق هم مراجعه کنند.
بانوي مورد نظر بايد ناشتا بوده و از شب قبل هيچ مواد غذايي مصرف نکرده باشد.
خانم به اتاق عمل منتقل شده و با يک بيهوشي خفيف مانند خواب آلودگي با کمک سونوگرافي واژينال از راه واژن با سوزن مخصوص تخمدان ها تخليه مي شوند و تخمک هاي بدست آمده در آزمايشگاه با اسپرم همسر ايشان لقاح مي يابد.
نمونه انزال آقا همان روز در آزمايشگاه مثل دادن نمونه معمولي گرفته مي شود،
به غير از مواردي که در مايع مني آنها اسپرم يافت نمي شود (آزواسپرميا) ،که دراين افراد توسط بي حسي موضعي ازبيضه ها نمونه گرفته خواهد شد.
درمان ناباروري با IVF از گذشته به چه شکل بوده ؟
در شيوه هاي گذشته IVF اسپرم و تخمک در محيط آزمايشگاه در يک ظرف قرار مي گرفت تا عمل لقاح به صورت خود به خود صورت گيرد. با پيشرفت علم پزشکي اين شيوه به روز شده و به صورت استاندارد در سراسر دنيا استفاده مي گردد تخمک ها و اسپرم هاي سالم و کامل انتخاب شده و به صورت يک به يک با کمک وسايل آزمايشگاهي مخصوص ،لقاح برقرار مي شود که همان ICSI يا ميکرواينجکشن است .
جنين هاي به وجود آمده با توجه به شرايطي که دارند در محيط آزمايشگاه پرورش داده شده و سپس در روز دوم يا سوم بدون بيهوشي وارد رحم مادر مي گردند. در برخي موارد تعداد جنين با کيفيت عالي زياد بوده که مي توان تعدادي از آنها را فريز نموده و درماه هاي بعدي،درصورت عدم موفقيت سيکل اول انتقال نمود .
پس از انتقال جنين، بانوي عزيز همان روز مرخص مي گردد و فقط در23 روز اول توصيه به استراحت نسبي مي گردد و بعد از آن نيازي به استراحت نبوده و زندگي عادي را طي خواهند کرد . هرچند که طي مدت معيني منع نزديکي قبل و بعد از انتقال جنين بايد رعايت گردد و همچنين، داروهاي خاصي براي دوره بعد از انتقال جنين تجويز خواهد شد.
در اين روش علاوه بر اسپرم، تخمک را هم از بدن خانم خارج خواهند کرد. و در محيط آزمايشگاه آن دو را در کنار هم قرار مي‌دهند و منتظر مي مانند تا لقاح انجام گردد و جنين تشکيل شده را به داخل بدن مادر بفرستند و بدين صورت درمان ناباروري با IVF انجام مي گيرد .
گاهي اتفاق مي‌افتد مشکل زوجين در اسپرم است و اسپرم قادر نيست حرکت کند و با تخمک ترکيب شود چه در محيط آزمايشگاه و چه در داخل بدن خانم بنابراين اين افراد به IVF هم جواب نخواهند داد.
مراحل انجام درمان ناباروري با روش IVF
- تحريک تخمک‌گذاري
- جمع آوري تخمک‌ها
- تهيه و آماده سازي اسپرم
- لقاح و رشد جنين در محيط آزمايشگاه
در اين مرحله براي تخمک گذاري در خانم ها داروهايي محرک تجويز مي شود زيرا در تخمدان هاي زن مقدار زيادي فوليکول داراي تخمک در حال رشد هستند .در هر سيکل قاعدگي برخي از فوليکول هاي داخل تخمدان رشد مي کنند و در اين فرآيند رشد يکي از فوليکول ها کامل مي شود و در پروسه تخمک گذاري از تخمدان ها جدا مي شود و ديگر فوليکول ها از بين مي روند .
زماني که داروها به عنوان محرک به خانم ها داده مي شود باعث مي شود که تعداد بيشتري از فوليکول هاي تخمدان رشد پيدا کنند و به همين دليل مي توان تعداد بيشتري تخمک جمع آوري کرد و به دنبال آن جنين هاي به وجود آمده بيشتر خواهد بود و احتمال بارور شدن زن بيشتر خواهد شد.استفاده از اين داروها بر اساس سن و يا وضعيت بيمار با يکديگر فرق دارد اين داروها شامل :
هورمون آزادکننده گنادوتروپين (GnRH)
گنادوتروپين جفتي انسان (HCG)
تحريک تخمدان با استفاده از هورمون تحريک‌کننده فوليکولي (FSH) انجام مي‌شود که به صورت خوراکي و يا تزريقي به بيمار داده مي‌شود و معمولا بايد براي مدت ده روز استفاده شود.داروها ممکن است به تنهايي و يا به صورت ترکيبي تجويز شود داروها بايد طبق برنامه ريزي خاص مصرف شوند. در انتها براي اينکه تخمک ها آزاد شوند هورمون HCG استفاده مي شود و بعد از گذشت يک روز و نيم تخمک آزاد مي شود و تخمک بايد در اين زمان برداشته شود.
جمع‌آوري تخمک‌ها چگونه انجام مي گيرد ؟
در زمان تحريک تخمک گذاري تخمدان ها به اندازه ايي بزرگ مي شوند که پزشک مي تواند از راه ديواره واژن تخمک ها را از تخمدان جمع آوري کند .اين عمل تحت بيهوشي و يا بي حسي موضعي انجام مي گيرد . پزشک درحالي که وضعيت تخمدان را با روش سونوگرافي در مانيتور مشاهده مي کند يک سوزن بلند را از طريق واژن وارد تخمدان نموده و تخمک‌هاي بالغ را به وسيله پمپ مکش جمع‌آوري مي‌نمايد همچنين روش ديگر جمع اوري تخمک ها از طريق لاپاراسکوپ مي باشد.بنا بر تشخيص پزشک مي توان با روش هاي متفاوتي تخمک ها را خارج نمود .
تهيه اسپرم
در همان روزي که تخمک ها خارج مي شوند بايد مايع مني از مرد گرفته شود بعد از معاينه اسپرم هاي سالم و با کيفيت جدا مي شوند و براي لقاح آماده مي شوند.
لقاح در محيط آزمايشگاه
اسپرم ها و تخمک ها در محيطي که بسيار به رحم مادر شباهت دارد در کنار يکديگر قرار مي گيرند انکوباتور CO2 اين شرايط را در دماي 37 درجه انجام مي دهد .در نهايت اسپرم وارد تخمک مي شود و در صورتي که لقاح انجام گرفته باشد دوباره براي مرحله 4 تا 8 سلولي وارد دستگاه مي شوند و جنيني هاي تشکيل شده براي منتقل شدن به رحم آماده مي شوند که تعداد آنها بستگي به مطلوب بودن تخمک و اسپرم ها دارد .
مرحله آخر :منتقل شدن جنين به داخل رحم
جنين ها به داخل لوله هاي باريکي ريخته مي شوند و بدون اينکه بي هوشي انجام بگيرد از راه واژينال به داخل رحم انتقال پيدا مي کنند. بعد از گذشت دو ساعت از منتقل شدن جنين به رحم ،مادر مرخص مي شود و بايد در سه روز اول استراحت مطلق داشته باشد .
بعد از انجام درمانIVFممکن است :
دردهاي شکمي براي شما ايجاد شود براي مصرف مسکن بايد از متخصص زنان و زايمان خود مشورت بگيريد.
ممکن است لکه بيني يا خونريزي خفيفي طي يک تا دو روز بعد از عمل تخمک کشي ديده شود. چنانچه خونريزي به رنگ قرمز روشن و يا شديد باشد بايد سريعاً با پزشک مشورت نمود.
شايد بيمار دچار تهوع يا سرگيجه‌ي خفيف شود که معمولاً از عوارض داروهاي بيهوشي است.
-
نتيجه IVF براي درمان ناباروي
بعد از انتقال جنين همچنين بايد برخي از داروها مصرف شوند هورمون پروژسترون باعث استحکام لايه‌هاي رحم شده و انقباضات رحمي را کاهش مي‌دهد.به همين دليل اين هورمون از راه تزريق و يا شياف واژينال بايد توسط زن مصرف شود . بعد از گذشت دو هفته فرد بايد به آزمايشگاه مراجعه کند و مقدار هورمون HCG موجود در خون بيمار اندازه گيري مي‌شود و در صورتي که اين هورمون افزايش پيدا کرده باشد مي تواند نشان از موفقيت آميز بودن IVFباشد .
در صورتي که آي وي اف به بارداري منجر شود بارداري به مانند بارداري هاي معمولي بوده و مادر ديگر نبايد نگراني خاصي داشته باشد تنها بايد مراقبت هاي لازم براي مادر انجام بگيرد و تغذيه مناسبي در طول بارداري خود داشته باشد و به طور منظم با متخصص زنان و زايمان خود در ارتباط باشد .
درمان ناباروري و نازايي با اهداي تخمک
امروزه جهت
درمان ناباروي پيشرفت هاي زيادي رخ داده است و روش هاي نويني جهت
درمان ناباروري ارائه شده اند. در بسياري از موارد، عامل ناباروري به صورتي نيست که بتوان با استفاده از دارو و روش هاي مختلف و پيشرفته
درمان ناباروي مشکل ناباروري را برطرف نمود.
به طور مثال، بعضي از بانوان از نظر ارگان هاي باروري سالم مي باشند و به دليل يائسگي زودرس و سن زياد به علت نداشتن تخمک از باروري محروم مي باشند. تنها راهي که براي باروري اين افراد باقي مي ماند،
درمان ناباروري با ااستفاده از دريافت تخمک اهدايي مي باشد.
در اين روش عمل لقاح به وسيله تخمک اهدايي از داوطلب و اسپرم هاي همسر گيرنده انجام مي شود و جنيني که از اين لقاح به دست مي آيد در رحم زن گيرنده و يا نابارور انتقال مي يابد.
اولين بار در سال 1984 ميلادي در جهان اولين کودک با اين روش
درمان ناباروري متولد شد. اين روش
درمان ناباروري در کشور ما بعد از طي شدن يک سري مسائل شرعي سال هاست که استفاده مي شود.
درمان ناباروري با اهداي تخمک
چند نکته مهم درباره اهداي تخمک
- حداکثر سن جهت استفاده از اين روش درمان ناباروري 45 سال مي باشد.
- بهتر است سن فردي که مي خواهد تخمک اهدا نمايد بين 21 تا 34 سال باشد. اگر اهدا کننده تخمک قبلا بچه دار نشده باشد بهتر مي باشد، به اين علت که فردي که مي خواهد تخمک را دريافت نمايد شانس بارداري آن بيشتر مي شود
- حتما بايد زوجيني که مي خواهند اقدام به روش اهداي تخمک نمايند، تحت مشاوره قرار گيرند و تمامي جنبه هاي اين روش را در نظر بگيرند و با ديدي بهتر و آگاهي کامل، درمان ناباروري را انجام دهند.
- فردي که ميخواهد تخمک اهدا نمايد، بايد مورد بررسي سلامت کامل ژنتيک و بيماري هايي مانند هپاتيت و ايدز و سفليس قرار گيرند
- فرد اهدا کننده تخمک بايد از نطر روان شناختي ارزيابي گردد. سوابق تحصيلي و خانوادگي و بيماري هاي روحي و رواني فرد بايد مورد بررسي قرار گيرد
- بهتر است از نظر فيزيکي مثل رنگ چشم و رنگ پوست و مو فرد گيرنده و اهدا کننده تخمک با هم برابر باشند