ويژگي حرکات جنين در بدن مادر
مادرها، حرکات جنين داخل رحم را به باز شدن پاپ کورن روي حرارت، شنا کردن ماهي، قلقل کردن يا بال زدن پروانه تشبيه کرده‌اند. شايد در ابتدا اين حرکات و صداها را به غار و غور گرسنگي يا نفخ شکم تعبير کنيد اما به زودي متوجه خواهيد شد که اين صداها و حرکات به طور منظم تکرار مي‌شوند و ناشي از حرکات دوست داشتني کودک است که مي‌توانيد تفاوت آنها را تشخيص دهيد. اينگونه نشانه‌ها را بيشتر هنگامي که نشسته يا دراز کشيده‌ايد احساس خواهيد کرد. اما دانستن چند نکته در اين مورد براي خانم‌هاي باردار ضروري است که در ادامه به آنها خواهيم پرداخت:
ويژگي‌هاي حرکات جنين: حرکات جنين در بدن مادر مانند پرش‌هايي ملايم و نرم هستند که در ابتداي دوران بارداري تشخيص آنها مشکل است. اما با پيشرفت بارداري، مشخص‌تر مي‌شوند به صورتي که حرکات دست و پا کمتر و حرکات چرخشي جنين شديدترند. در هفته‌هاي آخر بارداري مي‌توان اين حرکات را از خارج بدن مادر نيز ديد.
شروع حرکات جنين در بدن مادر: حرکات جنين به طور طبيعي از هفته 7 تا 8 بارداري شروع مي‌شود و در سونوگرافي قابل مشاهده است، اما هر مادر بارداري تا قبل از هفته 16 تا 22 بارداري حرکات جنينش را حس نمي‌کند، زيرا تا قبل از زمان، جنين فقط چند سانتي‌متر است. معمولا مادراني که قبلا تجربه بارداري را داشته‌اند، به مراتب حرکات جنين را بهتر مي‌شناسد.
تناوب حرکات: در ابتدا، حرکات کوتاه و با فواصل طولاني هستند، مثلا در يک روز حرکات متعددي را حس مي‌کنيد سپس چند روز هيچ حرکتي را حس نمي‌کنيد، زيرا جنين هنوز کوچک است. اما از ميانه بارداري تشخيص حرکات جنين منظم مي‌شود. گاهي هم مادر سکسکه جنين را متوجه مي‌شود که حرکات آن مداوم، پشت‌سر هم و لرزشي است.
حداکثر تعداد حرکات جنين: حداکثر تعداد حرکات جنين بين هفته 28 تا 32 بارداري است، زيرا حجم مايع آمنيوتيک زياد است و جنين مي‌تواند به خوبي حرکت کند. بعد از هفته 32، حرکات کم مي‌شوند، زيرا حجم مايع آمنيوتيک کم مي‌شود و جنين در هفته‌هاي آخر، حرکات چرخشي کمتري دارد و بيشتر دست و پاي خود را حرکت مي‌دهد. لازم به ذکر است که از ماه هفتم، جنين براي زندگي در خارج رحم آمادگي پيدا مي‌کند و توجه مادر به حرکات او بايد بيشتر شود.
نکته: حرکت هر جنيني بايد نسبت به خودش سنجيده شود، برخي جنين‌ها کلا پرتحرک هستند و برخي کم‌تحرک، اما اگر طي يک روز حرکت جنين ناگهان زياد يا کم شود، ممکن است نشانه خطر مرگ جنين باشد. در اين شرايط ، حتما متخصص زنان را در جريان بگذاريد تا ضربان قلب جنين را بررسي کند.
عدم توانايي تشخيص حرکت و لگد زدن جنين بر اثر اضافه وزن: مادراني که به دنبال بارداري وزنشان خيلي بالا رفته، ممکن است نتوانند اين حرکات را به درستي حس کنند. به علاوه هنگامي که قطر چربي‌هاي شکم 10 تا 15 سانتي‌متر است، پزشک هم نمي‌تواند حرکات را خوب تشخيص دهد و حتي سونوگرافي هم مشکل مي‌شود.
چه عواملي باعث کاهش حرکت جنين مي‌شود؟
در هر تغيير حرکت جنين، خطرهايي گوشزد مي‌شود که خلاصه آن اين گونه است:
کاهش تحرک به دليل کاهش مايع آمنيوتيک: در اين حالت ممکن است پزشک مايعات بيشتري را براي بيمارش تجويز کند.
کاهش تحرک ناشي از اختلال رشد، وزن کم جنين و اختلال خونرساني به جنين
شرايط استرس و کمبود اکسيژن براي جنين: مثلا چرخيدن بند ناف دور گردن جنين يا گره‌خوردن آن. در اين حالت افزايش حرکت شديد و ناگهاني و سپس کاهش حرکت داريم.
مدت خواب جنين حداکثر 75 دقيقه است و اگر بيش از 2 ساعت حرکت نکرد، مادر بايد مساله را بررسي کند. اگر احساس کرد، جنينش 2 تا 3 ساعت است حرکت نمي‌کند، بهتر است کمي غذاي انرژي‌زا مصرف کند و در حالت آرامش به پهلو يا پشت بخوابد، دستش را بر شکم بگذارد و با توجه کامل به جنين، حرکات او را بشمارد. جنين سالم روزي 15 تا 20 بار لگد مي‌زند و کم شدن اين ميزان مي‌تواند علامت کمبود تغذيه يا کاهش اکسيژن رساني به جنين باشد که اين وضعيت بايد بررسي شود.
آيا لگد زدن جنين قبل از خواب بيشتر است؟
حرکات و لگد زدن جنين زمان مشخصي ندارند، اما چون مادر شب‌ها مايل به استراحت است، شدت آنها را بيشتر حس مي‌کند، اما در ساعت‌هاي بيداري و فعاليت اجتماعي توجه مادر به حرکات کمتر است. ممکن است بعد از خوردن غذاي شيرين، حرکات جنين بيشتر شود.
علت کاهش حرکات جنين مي‌تواند به‌خطر افتادن سلامت جنين يا کاهش مايع آمنيوتيکي باشد. استانداردي براي تعداد حرکات جنين وجود دارد، اما يک عدد دقيق نداريم. برخي معتقدند حداقل چهار حرکت در ساعت که اگر کمتر باشد، بايد بررسي شود.