تشخيص و درمان افزايش پرولاکتين خون در هر خانمي که با اختلالات عادات ماهيانه و ناباروري و
در هر آقايي با اختلالات جنسي مراجعه نمايد، بايد تشخيص افزايش پرولاکتين خون مد نظر باشد.
افزايش پرولاکتين خون در دوران حاملگي و پس از زيمان طبيعي است.
ساير علل عبارتند از:
ليست اين داروها کمي طولاني است ولي مهمترين آنها را در اينجا ذکر مي کنيم .
مهار کننده هاي گيرنده دوپامين : مثل فنوتيازين ها، ريسپريدون، متوکلوپرومايد، سولپريد و پيموزيد
داروهائي که سبب تخليه دوپامين بدن مي شوند: مثل متيل دوپا و رزرپين
و ساير داروها: ايزونيازيد، دانازول، ضد
افسردگي هاي سه حلقه اي، وراپاميل، استروژنها، سيپروهپتادين، مواد مخدر، کوکائين و سايمتيدين
تشخيص افزايش پرولاکتين خون
با اندازه گيري ميزان پرولاکتين خون به راحتي مي توان آنرا تشخيص داد. اگر ما مشکوک به وجود توده هيپوفيز هستيم، بهترين تست تشخيصي MRI است.
در موارديکه ميزان پرولاکتين سرم بيش از 250 نانوگرم در ميلي ليتر است احتمال وجود توده هيپوفيز بيشتر است و در مواردي که ميزان پرولاکتين سرم کمتر از 100 نانوگرم در
ميلي ليتر مي باشد، احتمال وجود توده هيپوفيز اندک است. داروها مي توانند ميزان پرولاکتين خون را بسيار افزايش دهند. اگر ميزان پرولاکتين خون بيش از 500 نانوگرم در
ميلي ليتر باشد، احتمال وجود ماکروآدنوم بيشتر است.
چگونه افزايش پرولاکتين خون را درمان کنيم ؟
اگر علتي براي
افزايش پرولاکتين خون وجود داشته باشد، بايد علت اصلي برطرف گردد. به عنوان مثال اگر علت دارو است بايد
پزشک معالج و متخصص در مورد قطع و يا تغيير آن تصميم بگيرد و يا اگر علت کم کاري تيروئيد مي باشد، بايد کم کاري تيروئيد درمان گردد.
افزايش پرولاکتين خون سبب کم کاري غدد جنسي و کاهش تراکم استخوان مي شود که بايد به نحو مقتضي درمان شود. براي درمان افزايش پرولاکتين خون داروهاي بسيار موثري
وجود دارند ولي پس از پايان درمان بيمار بايد از نزديک تحت نظر باشد تا در صورت عود بيماري، مجددا درمان گردد. بيماراني که نمي توانند داروي خوراکي را تحمل کنند،
بيماراني که علي رغم درمان از اندازه توده هيپوفيز آنها کاسته نمي شود و بيماراني که علي رغم درمان هنوز داراي اختلالات بينائي هستند، نيازمند جراحي مي باشند.
بايد بدانيم که نشانه هاي افزايش پرولاکتين خون در بانوان عزيز هم شديدتر بوده و هم زودتر ظاهر مي شوند.
علائم اصلي در بانوان شامل :
کاهش پريودهاي ماهيانه،
? قطع پريود،
ترشح شير از سينه ها و ناباروري مي باشد که قبلا توضيح داديم.
در حقيقت پرولاکتين يک پروتئيني است که از 198 اسيد آمينه تشکيل شده است و وزن آن 23 کيلو دالتون مي باشد. اين هورمون توسط سلول هاي مولد شير در قسمت قدامي
غده هيپوفيز ترشح مي شود. وظيفه اصلي اين هورمون تکامل سينه ها (پستان) در دوران حاملگي و تحريک توليد شير توسط سينه ها در مادران مي باشد.
هر هورموني در بدن براي اينکه اثرات خود را بگذارد بايد به گيرنده مربوطه بر روي سلول هاي بافت هدف بنشيند، بنابراين هر عضوي که داراي گيرنده يک هورمون
بخصوصي باشد تحت تاثير آن قرار خواهد گرفت.
افزايش پرولاکتين خون به چه دلايلي مي تواند باشد؟
علاوه بر سينه، غدد جنسي (تخمدان و بيضه)، سلول هاي لنفاوي و کبد نيز داراي گيرنده براي هورمون پرولاکتين مي باشند. ترشح اين هورمون متناوب است و خواب،
استرس و هر نوع تحريک قفسه سينه سبب ترشح اين هورمون مي شوند. اين هورمون هم در مردان وجود دارد و هم در زنان. ميزان طبيعي آن 30-20 نانوگرم در هر ميلي ليتر
خون است که در بانوان قدري بيشتر است.
پرولاکتين خون پس از زايمان افزايش مي يابد و افزايش آن در ساير موارد هم در مردان و هم در بانوان نيز وجود دارد . علت حدود 40 درصد موارد افزايش پرولاکتين خون يک تومور خوش خيم هيپوفيز بنام آدنوم هيپوفيز مي باشد. ولي افزايش پرولاکتين خون مي تواند علل بسيار ديگري داشته باشد که به تعدادي از آنها اشاره خواهد شد.
کار اصلي پرولاکتين تحريک سلول هاي پستان براي شيردهي مي باشد .
يکي از دلايلي که بانوان عزيز در طي دوران شيردهي معمولاً حامله نمي شوند اين است که مقادير زياد پرولاکتين توليد هورمون هايي که سبب تخمک گذاري مي شوند را مهار مي کند. ولي اين مطلب قطعي نبوده و يک خانم در دوران شيردهي هم مي تواند حامله گردد. توليد پرولاکتين توسط هيپوفيز تحت کنترل يک واسطه عصبي بنام دوپامين مي باشد. دوپامين سبب مهار ترشح پرولاکتين مي گردد.
ميزان دوپامين در بدن به راحتي توسط يک عده موارد و مصرف بعضي از داروها به آساني کم و زياد ميگردد و بنابراين ميزان هورمون پرولاکتين را در خون تحت تاثير قرار خواهد داد .